We vertellen het verhaal van ons tuinenpark aan de hand van een wandelroute van 1 km. De wandeling start bij de pomp voor het verenigingsgebouw aan de Kögllaan. Dat is punt 1 op de plattegrond die u vindt in deze folder. Loop vanaf de pomp naar links richting de houten loods, de Perenlaan in. De route eindigt bij punt 14. Klik hier om de wandelroute als folder te openen en te printen. Deze wandeling is ook beschikbaar als audiotour. Download hiervoor de izi.travel app voor mobiele telefoon of tablet en loop deze rond-wandeling onder begeleiding van je eigen audiotourgids!
U kunt ook de tekst van deze rondleiding, inclusief een plattegrond van ons tuinenpark, hier downloaden.
Wij wensen u een prettige wandeling!
1. Ontmoeten bij de pomp
Een pomp is vanouds dé ontmoetingsplek. Op deze centrale plaats heerst een dorpssfeer: er is tijd voor een praatje en als het even kan helpen we elkaar. De pomp is een replica van de pomp achter de Geertekerk in Utrecht; een geschenk van de leden bij ons 40 jarig bestaan. Het verenigingsgebouw en de tuinwinkel zijn iedere zaterdag open. Activiteiten als Groen-moetjeDoen!-dag en Zomerfeest vinden hun plek op het plein. In het gebouw vinden activiteiten plaats die door leden zijn georganiseerd: creatieve middagen, lezingen en workshops.
2. PioPetite (voorheen de Schooltuin)
We hebben behalve de ‘grote’ tuinen ook wat kleine lapjes grond beschikbaar waar op getuinierd kan worden. Het betreft bedden van ongeveer 12 m2. Ze liggen bij elkaar op een stukje grond wat eerder een schooltuin was. Hier zijn 6 bedden gecreëerd, voor mensen die het leuk vinden groenten of bloemen te kweken. Het is mogelijk een tuintje per jaar in beheer te krijgen. In het najaar kun je opzeggen of inschrijven voor het volgende jaar.
3. Hoop voor de ringslang
In samenwerking met Utrecht Natuurlijk is in 2011 een broeihoop aangelegd. Een of meerdere ringslang vrouwtjes leggen hier in de zomer hun eieren (20 tot 30). Door de warmte die bij het composteren vrijkomt (28 graden) komen de eieren begin september uit. Jonge slangen eten vooral slakken en insecten; volwassen slangen kikkers, padden en salamanders. Ringslangen zijn volstrekt ongevaarlijke, schuwe dieren. Met een maximale lengte van 140 cm is het de grootste slang in Nederland.
4. Knotwilgen langs het water
De vijvers zijn ontstaan tijdens de aanleg van Voordorp toen hier een stuk van De Pioniers moest worden afgestaan (1990). Boven het visrijke water vliegt regel-matig de ijsvogel voorbij. De wilgen zijn 20 jaar geleden als rechte takken (slieten) in de grond gestoken. In natte klei schieten ze direct wortel. Het buigzame hout wordt gebruikt om gevlochten afscheidingen te maken. Zoals op de Beleeftuin (zie nr. 13).
5. Bijenstal
De ruime bijenstal is met vereende krachten gebouwd. Regelmatig is er een honingslinger demonstratie door onze imkers. De gewonnen honing wordt verkocht in verenigingsgebouw en de tuinwinkel. Honingbijen en wilde bijen zijn onmisbaar voor de bestuiving van bloemen; zonder bijen geen oogst! Achter de stal is de vaste broedplek van onze zwanen. Ieder jaar weer zwemmen zij vol trots met hun jongen door de sloten van het park.
6. Moestuinen terug van weggeweest
Terwijl tot zo’n 30 jaar geleden de meeste tuinen nog vooral als moestuin ingericht waren zie je tegenwoordig vooral veel sier-tuinen en recreatietuinen. Maar er is altijd wel een plek voor een bedje aardbeien, wat bessen of een rijtje sla. Er is tegenwoordig veel aandacht voor de herkomst en kwaliteit van ons voedsel en daarmee ook weer voor moestuinieren. Stadslandbouw leeft en tuinenparken zijn kennis- en inspiratiebronnen.
7. Eeuwenoude verkaveling
In 1122 werd de Rijn afgedamd en gaf de Utrechtse Bisschop Godebald de aanzet tot ontginning van de gronden ten noorden van de stad. Vanuit het langgerekte Voordorp liepen sindsdien smalle kavels tot aan de Utrechtse weg. Het sloten-patroon van de Pioniers herinnert ons hieraan. Wie realiseert zich nog dat deze verkaveling 900 jaar geleden is bedacht en gemaakt? Eeuwen later werd het gebied tussen Fort Blauwkapel en Fort de Bilt inundatiegebied, als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
8. Stinzenbos
De Pioniers hebben de begroeiing onder de bomen van dit stukje bos weggehaald, er wordt een Stinzenbos van gemaakt. Op zaterdag 7 november 2015, op de dag precies 80 jaar na de oprichting van De Pioniers, werden de eerste 80 stinzenbollen gepoot. Later zal het bos aangevuld worden met bos-anemoon, sleutelbloem en andere stinzenplanten. Stinzenplanten zijn knol- en bolgewassen die oorspronkelijke niet in (Laag-) Nederland groeiden, maar uit zuidelijke streken zijn meegebracht, in eerste instantie uit Zuid-Europa. Dit gebeurde als eerste rond kloosters en versterkte, stenen huizen. In het Fries heet zo’n huis een Stins. Vandaar. De bekendste stinzenplant is het sneeuwklokje.
9. Boomsingel vol leven
Om snel luwte te bieden plantte de gemeente bij de aanleg van het park in 1960 snelgroeiende abelen, elzen en essen. Snoeihout wordt hieronder in takkenrillen gestapeld. De rillen geven bescherming en voedsel aan zangvogels en zoogdieren. Er zijn op het park ruim 70 vogelsoorten gezien of gehoord! Vogels én zoogdieren zoals egel en vleermuizen helpen de overvloed aan insecten onder controle te houden.
10. Waterrijk
Op warme zomeravonden hoor je overal koortjes groene kikkers. Ook bruine kikker, gewone pad en kleine watersalamander voelen zich thuis in de sloten van het park. Bij het naderen van de winter kruipen ze weg in stapelmuurtjes, composthopen of boomstobben. Alleen de groene kikker overwintert in de modderlaag op de bodem van de sloten.
11. Huisje, boompje
In 1960 verhuisde de vereniging van de Ezelsdijk, waar nu de Marnix Academie ligt, naar de huidige plek. Iedere tuin was bij de oplevering voorzien van een huisje volgens vaste maten en kleuren. Vooraan stond op vaste afstand een fruitboom, wat het effect van fruitbomenlanen gaf. In deze tuin staan de meeste nog overeind; inmiddels 60 jaar oud en vol holten en knoesten. De tuinen waren omgeven door een ligusterhaag die op 40 cm hoogte geknipt moest worden. De tuincontroles waren toen nog streng.
12. Speeltuin
Tot 2005 lag hier zo’n heerlijke ouderwetse speeltuin. Met hoge schommels en een houten glijbaan. Op warme zomerdagen werd het pierenbad gevuld. Op 1 juni 2008 werd een compleet nieuwe speeltuin geopend. De speeltuin wordt omgeven door een gevarieerde singel met meidoorn, sleedoorn, vlier vol bessen; een eldorado voor vogels en zoogdieren.
13. Beleeftuin
Tijdens ons 80-jarig Jubileumfeest is deze educatieve, openbare beleeftuin geopend. Je vindt er onder andere een plukwand, een vlinder- en bijenborder en vier thema-bakken. Hier ligt voor honderden uren vrijwilligerswerk. En we zijn nog niet klaar: er volgt nog een verhoogde poel en een lemen wand met kijkkastjes. Met de bouw van Veemarkt 2.0 wordt De Pioniers nóg nadrukkelijker een rustpunt en inspiratieplek voor de wijk. De beleeftuin draagt daaraan bij.
14. Heemtuin ‘De Punt’
Een groep leden veranderde in 2001 een strak gazon in een poel, omgeven door bloemrijk hooiland. In juni staat het hier volop in bloei: wilde bertram, rolklaver, adderwortel en knoopkruid. Woekeraars worden onder controle gehouden. In de nazomer wordt er gemaaid. Het maaisel wordt afgevoerd. Er zijn hier 150 inheemse plantensoorten geteld. Vlinders en libellen verblijven graag op deze luwe, bloemrijke plek. Op de Pioniers zijn totaal 18 soorten dagvlinders gezien.
